Trudności w odchudzaniu cukrzyka

  specjalista ds. dietetyki Barbara Mossakowska




                                                                     



Wśród społeczeństwa wciąż panuje przekonanie, iż aby zmniejszyć masę ciała („odchudzić się”) należy jeść jak najmniej.

Wszelkie diety niskoenergetyczne na dłuższą metę nie przynoszą jednak efektu – w wyniku dostarczania nieregularnie małej ilości pożywienia spada tempo przemiany materii, a organizm w ramach mechanizmu obronnego magazynuje większe ilości tkanki tłuszczowej. Ponadto na tak ubogiej diecie brak energii życiowej ledwie pozwala na aktywności dnia codziennego, nie mówiąc o dodatkowej aktywności fizycznej, która jak wiadomo także sprzyja utracie masy ciała. Zbyt rygorystyczne diety (z mocno zaniżoną kalorycznością), najczęściej kończą się „efektem jojo” i cały włożony w nie wysiłek przynosi finalnie więcej złego niż dobrego.

Aby schudnąć zdrowo i na stałe warto zadbać o zachowanie zasad zdrowego odżywiania się – przede wszystkim regularne spożywanie posiłków (4-5 posiłków co 3 godziny), a także dbanie o jakość dostarczanych kalorii (unikanie przetworzonej żywności, fast foodów, dostarczanie dużych ilości warzyw, produktów pełnoziarnistych).

Zdrowe odżywianie, a także utrzymanie prawidłowej masy ciała jest niezwykle istotne dla każdego człowieka, a dla osób z chorobami metabolicznymi wręcz konieczne.

Jedną z chorób z tej grupy jest cukrzyca.

Cukrzyca typu 2 zazwyczaj rozpoczyna się od nadwagi i kluczowa w jej leczeniu jest utrata zbędnych kilogramów. W cukrzycy typu 1 jest odwrotnie – początek choroby to często niedowaga, jednak insulinoterapia sprawia, że w dość krótkim czasie chory przybiera na wadze. Zarówno dla diabetyka z cukrzycą typu 2, jak i typu 1, odchudzanie może być jednak utrudnione.

Spowodowane jest to głównie działaniem insuliny.

Przy cukrzycy typu 2 często tkanki są oporne na działanie tego hormonu (insulinooporność), przez co trzustka wytwarza jego nadmierne ilości. Przy cukrzycy typu 1 trzustka produkuje znikome ilości insuliny lub nie wytwarza jej wcale, co powoduje, że chory musi dostrzykiwać ją z zewnątrz.

Oba te zaburzenia powodują, iż w organizmie może znaleźć się zbyt dużo tego hormonu.

Insulina nie tylko pomaga przedostać się glukozie do komórek organizmu, dzięki czemu wytwarzana jest energia umożliwiająca prawidłowe ich funkcjonowanie, ale odpowiedzialna jest również za magazynowanie tłuszczu w tkance tłuszczowej. Można to podsumować stwierdzeniem: im więcej insuliny w organizmie, tym więcej nagromadzonej tkanki tłuszczowej.

Drugim czynnikiem, mogącym utrudnić spadek masy ciała u chorego, są jego zachowania związane z występowaniem hipoglikemii , czyli nadmiernego spadku poziomu cukru we krwi. Organizm ratując się (duży spadek poziomu glukozy we krwi grozi utratą przytomności a nawet śmiercią) wytwarza uczucie silnego głodu, tzw. „wilczy apetyt”. Chory musi wtedy dostarczyć organizmowi dodatkowych węglowodanów, najlepiej w postaci szybko wchłaniającego się cukru (np. czysta glukoza, sok owocowy). Często jednak zdarza się , że w wyniku wcześniej wspomnianego „wilczego głodu” osoba chora sięga po dużo większe ilości jedzenia różnego typu, w konsekwencji dostarczając wiele nadprogramowych kalorii.

Aby więc utracić zbędne kilogramy osoby z cukrzycą muszą zadbać o prawidłową dietę opartą o produkty o niskim indeksem glikemicznym oraz regularne odżywianie się.

Dieta taka zapobiega wahaniom poziomu cukru we krwi i w konsekwencji znacząco pomaga choremu utrzymać prawidłową masę ciała.

Ważne jest też, aby nie dopuszczać do występowania zbyt niskiego poziomu cukru we krwi, a nawet jeśli takowe wystąpi, sięgać po dawkę szybko działającego cukru (przydatna może być np. glukoza w żelu) i odczekać aż zadziała, wystrzegając się tym samym „rzucania się” na inne jedzenie, np. słodycze, które w większości mają w składzie oprócz cukru spore dawki tłuszczu (wszelkie batoniki, ciasteczka, ciasta).

Przestrzeganie tych zaleceń pomoże osobie z cukrzycą utracić dodatkowe kilogramy i zapewni utrzymanie prawidłowej masy ciała.

Najczęstsze błędy w odchudzaniu się diabetyków:

- nieregularne jedzenie / jedzenie zbyt małych ilości kcal - w celu dostarczenia mniejszej ilości kcal w ciągu dnia – może doprowadzić do znacznych wahań poziomu glukozy we krwi a tym samym do zjedzenia nadprogramowych kalorii (przy hipoglikemii) lub dostarczeniu zbyt dużej ilości insuliny (przy hiperglikemii) i rozrostu tkanki tłuszczowej

- stosowanie diet „mono” – np. diety wysokobiałkowej – skutkuje sporą utratą masy ciała jednak obciąża znacznie nerki, już narażone na uszkodzenia poprzez samą cukrzycę (hiperglikemie)

- unikanie jedzenia – organizm zaczyna głodować i wykorzystywać jako energię tłuszcz zamiast glukozy czego skutkiem ubocznym jest powstawanie ciał ketonowych w organizmie, co grozi kwasicą ketonową

- unikanie wstrzykiwania insuliny w cukrzycy typu 1 – w celu szybkiego i znacznego schudnięcia. Prowadzi do częstych hiperglikemii, które uszkadzają naczynia krwionośne w całym organizmie, a tym samym uszkadzają nerki, oczy, serce oraz inne narządy.